Veldslag onder Velduilen

Als je ze zo met hun typische vleugelslag ziet vliegen boven een weiland, dan lijken het net reuzen vlinders. Verwarring met de Buizerd is ook zo gemaakt. Maar die dikke kop en dat vlammende verenkleed (asio flammeus is zijn naam in het Latijn) verraadt de zeldzame uil die hij is. Het zijn de Scandinavische wintergasten die hun aantal kort doet stijgen. De uil is gevoelig voor goede veldmuizen jaren. En die zijn er maar om de drie jaar. Ook strenge winters doen een duit in het zakje. Deze uil moet dus flink knokken voor zijn bestaan. Vooral omdat het grondbroeders zijn, worden ze in Nederland nogal eens lastig gevallen. Door ons wel te verstaan. Dus voetjes van de vloer voor de Velduil.

De Nieuwe Wildernis door andere ogen

Alles heeft twee gezichten. De vraag is welke ons het beste past. Willen we een sprookje zien of een documentaire. Willen we de harde werkelijkheid, of gewoon even wegdromen over hoe wij zouden willen dat de wereld er uit zou moeten zien. Natuurfotografen en -filmers moeten hun werk 'verkopen'. Anders kijkt niemand ernaar. En dan is het balanceren tussen vermaak of duiding. Feit blijft dat de Oostvaardersplassen een stuk natuur is waar je van de ene verbazing in de andere valt. En dat is mooi. Maar het is niet alleen maar mooi. En dat moeten we ook durven zien.

Heksenboter, boleten en ander eng spul

Toen vroeger bijna niemand verstand had van de natuur, verzonnen ze er maar wat op los. En omdat het donkere herfstbos vooral heel donker was, moesten daar wel enge dingen gebeuren. De gele Heksenboter die er maar een paar uurtjes vers bij staat, ziet er niet heel smeerbaar uit. Maar de Satansboleet, de Dodemansvingers, het Duivelsei, de Ridderzwam, het Elfenbankje, de Duivelsbroodrussula, Varkensoor en Ezelsoor, Judasoor en Zwavelkop, die doen ook niet wat ze beloven; eng zijn. Misschien moeten we eens een wedstrijd uitschrijven voor meer eigentijdse associaties met het sprookjesbos. Hoewel, als er straks weer Wolven rondlopen, komen we er nooit meer vanaf. Raar eigenlijk dat er nog geen Wolvenboleet bestaat?

Baas boven baas

Denk je als roofvlieg zo'n beetje de baas te zijn over al je onderdanen, doemt er ineens een bullebak op die het op jou heeft voorzien. Die bullebak heeft je eerst in een web van wetten er regels gejaagd en als je geen kant meer op kunt, dan bijt hij je kop eraf. Zo zie je maar weer dat er altijd iemand groter en sterker is dan jij. Zinloos dus om de strijd met hen aan te gaan. Tenzij je met z'n velen bent. Dan wil er nog wel eens een hoornaar sneuvelen. De roofvlieg accepteerde zijn lot tenslotte en dat was goed nieuws voor zijn onderdanen. Laten ze elkaar maar opruimen dacht het klootjesvolk. Dan zijn wij van ze verlost.

De wilde mens versus de tamme vos

Natuurfotografen zoeken kansen. Soms moet je er veel voor over hebben, soms wordt het je op een presenteerblaadje aangereikt. Zelf zou ik wilde dieren nooit temmen, maar als dat dan voor je gedaan is, maak je daar dan wel of geen gebruik van. En vermeld je dat er dan ook bij. Een dilemma dat me al jaren bezig houdt. De vos is de tamme uit de AWD, de duif lag langs de snelweg, verkeersslachtoffer. 1 + 1 = 2. Het leverde een mooi plaatje op, maar na zoveel nieuwsbrieven wil ik jullie nou eens om een mening vragen. Kan dit wel of kan dit niet? Wees lief voor me, maar wees ook eerlijk.

Last in, first out

De Bonte Vliegenvanger, die helemaal niet zo bont is, is een echte laatkomer. Als al zijn buren al verkering hebben, komt hij pas van vakantie terug. Het is dan zaak om snel een partner te vinden. Ik houd altijd een nestkastje voor ze vrij. Dat scheelt al weer een hoop tijd voor ze. Ze voeren twee maanden lang de boventoon in het bos. Vijf jongen brachten ze groot. En dan ineens vliegen ze uit en wordt het stil. Doodstil. Althans wat hen betreft. Alsof ze van de aardbodem verdwenen zijn. Stiekem zijn ze al weer terug naar hun vakantieadres. Ver weg in Afrika. Terwijl hier de zomer maar niet op gang wil komen. Misschien is dat wel de reden. Je vraagt je af waarom ze al die moeite doen. Tot over 10 maanden dan maar weer.

Groene jeugd

Als je klein bent mag je alles. Dat is het grote voordeel van je prille jeugd. Tot het moment dat je ouders je op je donder gaan geven, omdat je je zoals hen moet gaan gedragen. Je vraagt je wel eens af waarom en voor wie. Dus als je later honger hebt moet je geduldig je beurt afwachten, als je moet poepen, wacht je maar tot er een wc in de buurt is, als je ruzie maakt, dan word je weg gestuurd en als je uit je nest flikkert dan ben je een luilak. Maar deze groentjes mogen nog een weekje lekker zichzelf zijn. Daarna gaan ook zij verder als grote groene spechten. Stiekem en stilletjes en heel onopvallend.

Gouden kies

Toen de mensen nog nieuwe namen gaven aan de beestjes en de plantjes waren ze niet altijd even creatief, hadden geen kennis van zaken, of gaven een tijdsbeeld weer dat er nu al lang niet meer is. Vaak ook religieus gerelateerd, want dat was toen nog belangrijk. Dat het ding in de beek groeit is snel bewezen. En een paddenstoeltje in mei is ook best bijzonder. Maar een mijtertje, nou nee. Dus wat mij betreft heet de Beekmijter in het vervolg Gouwe kies met wortel en al. Misschien ook niet logisch voor iedereen, maar ik ben dan ook geen heilige. Ati bedankt voor de gouden tip en Mich voor de geleende 5D. Dat zijn pas heiligen.

Lentekriebels, wilde taferelen

Als je je afvraagt waarom de Wilde eend wilde eend heet, wacht dan maar tot het lente wordt. Hun liefdesspel is verre van liefdevol, nogal wild dus. Soms vechten meerdere mannetjes om de voorrang en niet zelden moet mevrouw wilde eend het bekopen met de dood. Verdronken door dronken heren. Deze dame wist het tot het grasveld te brengen, nadat ze er al drie had afgeschud in het water. Waarom vechten er altijd meerdere mannen om één vrouw en zie je het zelden andersom? Het antwoord is simpel. Vrijwel alle mannen zijn geschikt om nageslacht te produceren. Er zijn echter maar een paar vrouwtjes echt geschikt om ze ook gezond groot te brengen. En die zijn dus de pineut. En uiteindelijk bepaalt zij wie de vader wordt.

Eekhoorn aan de bar

Het droogste voorjaar ooit. Wat moet je met weer zo’n weerrecord. Straks hebben we weer de natste zomer ooit. Dan is de zaak weer technisch recht getrokken. Eekhoorns paren in februari en maart. Dan krijgen ze 38 dagen later hun jongen. Alleen voedselschaarste kan ze ertoe bewegen later te paren en te werpen, vlak na de zomer. In de tussentijd komen ze bij mij aan de bar hangen. Dus misschien heb ik er wel voor gezorgd, samen met de firma Calvé, dat we straks toch op tijd familie uitbreiding hebben. Nu maar hopen dat het volgende weerrecord ze niet alsnog fataal wordt.

Flink pink in grijs paradijs

Onze grijze lente wordt een beetje potsierlijk opgefleurd door exoten. Hoewel exoten zijn het ook al lang niet meer, want ze leven al sinds de zeventiger jaren in Nederland. Ze kiezen meestal de wijde wateren en daarom zie je ze weinig. Broeden doen ze bovendien in Duitsland, want daar is het nog lekker stil. Nu staan ze nog even een camping op te fleuren in Elburg. Meteen een mooi moment om even een volkswijsheid te ontzenuwen. Er zitten géén kreeftjes in het Veluwemeer, dus dat kleurtje krijgen ze door hun eigen chemische fabriekje. Ongeacht welk voedsel. Zo eet een Goudvink geen goud en de Houtduif geen hout. En de Flamingo is gewoon pink, omdat het een Flamingo is. En soms een beetje oranje. Want caroteen zit niet alleen in wortelen. Waarom ze hier verblijven? Omdat we zoveel lekkere rottende plantjes hebben in onze ondiepe aangelegde waterparadijsjes.

Fronsen als een Kievit

Vogels moeten gokken, hun hele leven lang. Zij hebben geen Peter Timofeef die met fronsende wenkbrauwen de onheilstijdingen in het weer verkondigt. Nou zijn vogels daar ook helemaal niet mee bezig, maar ze worden er wel elke dag mee geconfronteerd en moeten zich dan aanpassen. Iets dat zij in tegenstelling tot de meeste mensen zonder mopperen doen. Maar als je naar de op wormen jagende Kievit kijkt, dan vallen die enorme wenkbrauwen op. Ze zijn in staat die breed uit te zetten tot een soort luifel, zodat zonlicht en in dit geval natte sneeuw het zicht op hun diner niet verstoort. Of zou het toch een beetje chagrijn zijn. Sta je na al je ontberingen eindelijk weer bol van het legvet heb je alles tegen. Een uitblijvend voorjaar, een hoop nattigheid en als absolute sfeerbederver gaan alle boeren tegelijk al je broedplekken omploegen met hun opgepotte stalmest. Hoe zou jij dan kijken?

Het is fijn om een Zwijn te zijn

Stel je eens voor dat je de hele dag ruzie mag maken met je geliefden en dat ze je dat nooit nadragen. Of dat je vies mag worden zonder dat je op je nette pak hoeft te letten. En dat je tegen zowel kou als tegen de warmte lekker in de modder kan rollen. En dat je zo ook nog van je parasieten afkomt. En smakken mag je ook en je lust zo’n beetje alles. Je tanden hoef je niet te poetsen, want je krijgt toch nieuwe. Je neus brengt je overal naar toe en je hoeft hem nooit te snuiten. Je kunt ongestoord het gazonnetje van de buren omploegen en er meerdere vrouwen op nahouden. En die zijn allemaal knap, want je ziet toch geen moer. Staatsbosbeheer zet overal kinderhekjes voor je neer zodat je nageslacht niet meer wordt platgereden. Je hebt geen andere vijanden dan de jager en als die een keer raak schiet aan het eind van je leven, dan gaat ongemerkt gewoon het licht uit als het je beurt is. Nee, het is best fijn om een Hollands Zwijn te zijn.

The Eye of the Reiger

Focus helpt je beter door de crisis heen. Niet richten op de beperkingen van kou en honger, maar op je mogelijkheden bouwen van scherp zicht, je hele gunstige schutkleur en je reactievermogen. En genoegen nemen met minder. Dat helpt allemaal om te overleven. De Grote Zilverreiger zoekt de sloten en beken op die nog ijsvrij zijn en neemt genoegen met hele kleine visjes, torretjes en larfjes. Het is hard werken, maar daar word je niet armer van. Normaal overwinteren ze in warmer oorden, maar ik denk dat ook hun 'budget' niet toereikend meer is en dus blijven ze lekker hier. Ik heb de camping al geboekt.

Steeds Meerkoeten

Samenscholen om te overleven. Wezens die normaal elkaar de strot afbijten, leven tijdelijk in volledige harmonie met elkaar. Nood breekt wetten. De enige keren dat wij besluiten om op een kluitje te gaan zitten, is wanneer er woningnood heerst, of wanneer we een feestje hebben. En om het toch een beetje leuk te houden, gaan we maar op elkaar lijken. Want opvallen is levensgevaarlijk. En zodra het veilig is, dan waaieren we uit naar onze eigen territoria. En doen we net alsof we bijzonder zijn.

Snuffelende hazen

Bij zo'n weeromslag zijn plant en dier vaak de klos. Zo denken je hormonen dat je aan je nageslacht mag gaan denken en zo is het weer maatje pink. Hazen grazen gewoon door onder de sneeuwlaag. En omdat ze tijd over hebben, is de huwelijksmarkt ook al geopend. Sommige paartjes hebben elkaar al gevonden en trekken samen op in de kou. Maar het blijft bij snuffelen. Ik begrijp niet waarom ze dan niet lekker tegen elkaar aan kruipen zoals wij. Knuffelen is niet voor Hazen.

IJscoupe kondigt winter aan

Bij IJshaar moet ik altijd denken aan mijn kappers roots. Mijn oma, moeder, zus én nichtje zaten vier generaties met de handen in het haar. Permanent en watergolf, daar werd ik van gevoed. Heb nooit begrepen waarom dames daar zoveel geld aan uitgaven, wetende dat het er zo weer uit was. Dat tijdelijke vind ik terug in dit wonderlijke natuurverschijnsel. Alleen wanneer de omstandigheden ideaal zijn, krult het op uit de dode huid van eikenhout. Bros en vergankelijk. Bijna te mooi om echt te zijn. Voor zolang als het duurt.